Proterivanje ptica u Novom Sadu

Prvog oktobarskog jutra u Bulevaru Slobodana Jovanovića na Novom Naselju u Novom Sadu primećeno je topingovanje, odnosno radikalno sečenje žbunja od strane Javnog komunalnog preduzeća „Gradsko zelenilo“. Na lokaciji je bilo desetak radnika, jedan kamion i bager, a posečeno je i verovatno zauvek uništeno žbunje, do tada izuzetno važno stanište za brojne zaštićene i strogo zaštićene vrste ptica.

Na upite nekoliko zaprepašćenih građana zašto se vrši seča u ovom periodu, nadzornik je odgovorio da se radi po zahtevu građana, uz izgovor da su „biljke ušle u mirovanje“, kao i da se obratimo PR službi JKP-a za dalje informacije.

Iako se na prostoru Novog Sada već godinama postepeno krči žbunje bez sađenja novog, ovde se radi o pojasu izuzetno mirisnih žbunova vrste orlovi nokti (Lonicera xylosteum), starih preko 30 godina, u kojima je noć i dan provodilo između 60 i 100 jedinki vrabaca pokućara (Passer domesticus), zaštićene divlje vrste koja se gnezdi u krovovima okolnih zgrada. Ova populacija je najveće poznato jato vrabaca u ovom delu grada, vrste koju je sve teže uočiti u gradovima, a lokalno stanovništvu ih je tu redovno i dohranjivalo zajedno sa golubovima.

Pored vrabaca pokućara od pre 2 godine u ovom velikom pojasu žbunja su se pojavile i verovatno počele gnezditi još 2 vrste, dok se na seobi pored vrabaca tu skrivalo još 15-ak vrsta ptica. Ipak ono čega u ostatku urbane zone Novog naselja nije bilo, pevajući, teritorijalni mužjaci crnoglave grmuše (Sylvia atricapilla) i malog slavuja (Luscinia megarhynchos). Obe vrste su strogo zaštićene. Uništavanjem staništa svih pomenutih zaštićenih i strogo zaštićenih divljih vrsta prekršen je i Zakon o zaštiti prirode! Član 73 ovog zakona navodi da „Pri izvođenju radova i aktivnosti u prirodi i korišćenju prirodnih vrednosti na staništima divljih vrsta, primenjuju se mere, metode i tehnička sredstva koja doprinose očuvanju povoljnog stanja vrsta, odnosno koji ne ugrožavaju divlje vrste i/ili narušavaju staništa njihovih populacija, ili se ti radovi i aktivnosti mogu ograničiti u periodu koji se poklapa sa značajnim fazama njihovog životnog ciklusa“. Ovakvo oštećenje životne sredine i ugrožavanja strogo zaštićenih vrsta stvara osnova i za krivični postupak. JKP „Zelenilo“ je u vezi sa izvođenjem ovih radova navodno kontaktiralo Pokrajinski zavod za zaštitu prirode i dobilo odgovor da na predmetnom području nema zaštićenih vrsta.

Svi naši dosadašnji pokušaji da se JKP „Gradsko zelenilo“ približimo u smislu ideja ozelenjavanja Novog Sada biljkama povoljnim za ptice, a pre svega različitim vrstama žbunja, bili su neuspešni. Poražavajuće je da pomenuta firma nema problem da sredstvima poreskih obveznika finansira očigledno uništavanje životne sredine i staništa zaštićenih i strogo zaštićenih vrsta ptica koje direktno dovodi do proterivanja ptica iz značajno osiromašenog Novog Sada. Kao organizacija koja u Novom Sadu postoji već 36 godina svedoci smo kontinuirane degradacije i nestajanja zelenih površina, žbunja i drveća u gradu, a samim tim i nestajanja populacija divljih ptica.  Svima je odavno poznato da ptice imaju važnu ulogu u održavanje prirodne ravnoteže, a nastavkom nakaradne prakse uništavanja zelenila, nepovratno se narušava osetljiv balans, što dugoročno šteti celokupnoj ljudskoj zajednici.