Otkrivena dva nova gnezda orlova krstaša!
Prethodne sedmice, u sklopu redovnih terenskih aktivnosti praćenja orlova krstaša, ornitolozi Društva za zaštitu i proučavanje ptica Srbije pronašli su dva nova gnezda ove kritično ugrožene vrste. Oba novootkrivena gnezda krstaša pronađena su u banatskom Potisju, u Međunarodno značajnom području za ptice „Slatine srednjeg Banata“, koje se prostire od Novog Bečeja na jugu, do Padeja i Iđoša na severu.
„Satelitskim praćenjem kretanja 4 mlada orla krstaša, Mime, Mihajla, Radenka i Ivanke, u protekle dve godine naučili smo više o njihovim potrebama nego što smo znali decenijama unazad. Orlovi nam svojim kretanjem i boravkom ukazuju gde su najvrednija staništa na kojima pronalaze hrane, gde se odmaraju i spavaju. Te lokacije iziskuju hitnu zakonsku zaštitu i poštedu od seče stabala i preoravanja“, pojašnjava Milan Ružić, izvršni direktor Društva za zaštitu i proučavanje ptica Srbije.
Lepe vesti obradovaće veliki broj građana Srbije koji su pružili podršku u dvomesečnoj kampanji „Za naše krstaše“ tokom koje je sakupljeno više od milion dinara neophodnih za obilazak i čuvanje postojećih parova orlova krstaša u periodu od pet meseci koliko traje period gnežđenja, te obeležavanje i praćenje još dva mladunca.
Međutim, nije samo pomenuto uništavanje staništa pretnja po krstaše. Tu su i desetine nerešenih i nekažnjenih slučajeva trovanja divljih životinja, uglavnom namernih, koja su usmerena protiv lisica, šakala i pasa. Na taj način ptice grabljivice stradaju hraneći se zatrovanim mamcima ili ostacima otrovanih životinja.
„Jedino brzom, odlučnom i koordinisanom reakcijom institucija moguće je zaustaviti velika stradanja i trajno osigurati opstanak krstaša u Srbiji. Trovanje životinja ne samo da predstavlja čitav splet krivičnih dela, već u jednom danu može poništiti višegodišnji trud i rad nas ornitologa na oporavku ove vrste, svu brigu koju su ljudi pokazali tokom kampanje i svu radost koju sada osećamo“, dodaje Ružić.
Orlovi krstaši se ubrajaju u najređe ptice u Srbiji budući da njihova populacija trenutno broji svega sedam parova. Krstaš, simbol sa nacionalnog grba, u Srbiji ima status kritično ugrožene vrste, pa je svaka jedinka izuzetno značajna za njihov opstanak.
- Dužina tela, od vrha kljuna do vrha repa je oko 80 centimetara, a raspon krila kreće se od 180 do 215 centimetara.
- Odrasla jedinka je mase od 2,5 do 4,5 kilograma. Kao i kod drugih ptica grabljivica, ženke su krupnije i masivnije od mužjaka.
- Krstaši postaju polno tek sa 5 godina starosti. Masivna gnezda uglavnom prave na rubu šuma, na drvoredima ili usamljenom drveću sa koga imaju dobar pregled terena.
- Osnovna hrana krstaša su mali sisari poput tekunice i ptice srednje veličine. U prirodi mogu da dožive starost od oko 30 godina.
- Međunarodno značajna područja za ptice (IBAs – Important Bird Areas) proglašavaju se zarad zaštite najređih i najugroženijih vrsta ptica, tj. očuvanja njihovih staništa i populacija. Ona uključuju najznačajnije lokacije na kojima se divlje ptice razmnožavaju, prehranjuju, odmaraju ili prezimljavaju.
- IBA područja određuju se nakon naučne obrade podataka o prisustvu, brojnosti i trendovima populacija odabranih vrsta ptica. Ovaj proces u svakoj državi sprovode stručne organizacije za istraživanje i zaštitu divljih ptica koje su članice mreže BirdLife International, kakvo je Društvo za zaštitu i proučavanje ptica Srbije. Proces određivanja IBA područja i celokupne mreže u svakoj državi je nezavistan i određen je strogom naučnom metodologijom.
naslovna fotografija: Márton Horváth