Nova gnezda, nova nada za orlove
Društvo za zaštitu i proučavanje ptica Srbije je tokom oktobra, novembra i decembra postavilo 12 platformi za gnežđenje orlova krstaša (Aquila heliaca) širom Vojvodine. Cilj ove akcije je da se na pogodnim lokacijama, gde se očekuje prisustvo ove ugrožene ptice, omoguće uslovi za njihovo gnežđenje.
Sa nestankom autohtonih šuma u Vojvodini i sve većim pritiskom poljoprivrednih aktivnosti i ilegalne seče, sve je manje stabala na kojima bi orlovi krstaši mogli neometano da sagrade svoja velika, teška gnezda. Samim tim, ptice samostalno teško mogu da pronađu stablo koje bi ispunjavalo sve njihove potrebe – visina za osmatranje, blizina teritorije na kojoj mogu da love, bez prometnih puteva ili svakodnevnih poljoprivrednih aktivnosti u neposrednoj blizini stabala i dovoljno čvrsto stablo sa grananjem odgovarajućim za pravljenje gnezda. Danas ova vrsta, koja, između ostalog, predstavlja i naš nacionalni simbol, broji svega tri para na teritoriji Srbije.
Postavljanje gnezdećih platformi vrši se kako bi se pružio dodatni podsticaj krstašima, da svoja gnezda prave na području Vojvodine. Pogranična područja su posebno važna i interesantna, s obzirom na to da znamo, kroz saradnju sa kolegama iz okolnih zemalja, da se populacija krstaša u Mađarskoj i drugim zemljama severno od Srbije prethodnih godina u velikoj meri uvećava, i da će ove ptice sa daljim rastom populacije tražiti nove teritorije za gnežđenje u delovima Panonske nizije na kojima još uvek nemaju znatno prisustvo i kompeticiju – pre svega sa drugim pripadnicima svoje vrste.
Orlovi krstaši neretko se uočavaju na nebu u pograničnim predelima Srbije sa Mađarskom. Predeli Gornjeg podunavlja i Subotičke peščare i još svega nekoliko izolovanih šumaraka čine poslednje ostatke šuma na severu Vojvodine. Na ovim lokacijama su prisutna i starija, snažnija, visoka stabla koja mogu biti dovoljno dobra osnova za platformu, a samim tim i potencijalno gnezdo orlova krstaša. Dodatno, samo postojanje šumovitog područja omogućava da lokacije ovih stabala budu pod manjim uticajem uznemiravanja kroz ljudske aktivnosti – poput saobraćaja, poljoprivrede, lovnih aktivnosti i slično, što je jedan od ključnih preduslova za potenciajlno uspešnu gnezdeću sezonu ovih ptica.
Kada sve ove podatke uzmemo u obzir, možemo zaključiti da su pogranična područja, ali i druge ciljane lokacije širom Vojvodine, veoma dobri prvi koraci koje bi ova vrsta mogla da preduzme u poduhvatu ponovnog naseljavanja našeg dela Panonske nizije. Kroz aktivnosti postavljanja veštačkih gnezdećih platformi kreiramo odgovarajuću osnovu, na kojima orlovi krstaši mogu potencijalno pronaći svoje idealno mesto za gnežđenje.
Ptice već u zimskim mesecima nadleću teren i osmatraju potencijalne lokacije za gnežđenje. Tokom februara i početkom marta zauzimaju teritoriju i naseljavaju se na odabrana stabla, gde već u toku meseca marta možemo uočiti ptice koje leže u gnezdu. Naravno, nadamo se da ćemo u dolazećoj godini zateći na terenu što više ovakvih prizora.
