18. novembra 1989. smo poleteli!
Na krilima osnivanja ornitoloških organizacija u republikama bivše Jugoslavije u Novom Sadu je 1989. iz Komisije za proučavanje i zaštitu ptica, Društva ekologa Vojvodine, nastalo Društvo za zaštitu i proučavanje ptica Vojvodine – DZPPV (u daljem tekstu Društvo).
Uticaj austrougarske ornitološke tradicije i mađarske zajednice u Vojvodini učinio je da upravo Novi Sad bude gnezdo iz koga će se izleći jedna od najzačajnijih organizacija za zaštitu ptica i prirode u Srbiji. Članstvo novoosnovane organizacije činili su profesionalni ornitolozi i posvećeni amateri.
Društvo se odmah uključuje u rad Saveza ornitoloških društava Jugoslavije (SODJ), osnovanog 1987. koji će sa raspadom Jugoslavije prestati da funkcioniše.
1991–2000.
Časopis „Ciconia“, koji izlazi sa osnivanjem organizacije, u mnogome će obeležiti prve godine postojanja i rada Društva. Koliko je ovo značajan trenutak može se čitati u prvoj rečenici predgovora koji potpisuje Jene J. Purger: „Izlaskom iz štampe prvog broja časopisa CICONIA ostvaruje se želja mnogih ornitologa“. Kroz vreme „Ciconia“ će postati mesto susreta i afirmacije za mnoge profesionalne i amaterske ornitologe koji su obavljivali priloge u ovom časopisu.
Veću pažnju stručne javnosti izazvalo je sprovođenje i objavljivanje rezultata projekta „Mapiranje kolonija čaplji i kormorana u Srbiji“ iz 1998.
Aktivnosti članstva na izdavanju časopisa, popisi zajedno sa ranije sprovođenim prstenovanjima ptica biće čvrst temelj za razvijanje građanske nauke unutar organizacije.
2001–2010.
Sa početkom novog milenijuma organizacija malim koracima započinje projektno finansiranje svojih aktivnosti. Projekti su se mahom odnosili na istraživanja različitih vrsta ptica, poput belih roda, čaplji, kašičara, čigri, galebova, stepskog sokola, gačaca i drugih vrsta.
„Bezbedna gnezna za bele rode“ je projekat sa kojim se započinje šire uključivanje različitih institucija u aktivnu zaštitu vrsta.
Uspešno realizovani projekti i aktivnosti do 2010. učinili su Društvo kredibilnim partnernom za učešće na prekograničnom projektu (IPA Mađarska-Srbija) koji se ticao praćenja i zaštite Natura 2000 vrsta – sive vetruške i modrovrane.
Iz potreba za informisanjem o aktivnostima i edukacijom sve brojnijeg članstva i javnosti o divljim pticama u Srbiji Društvo u saradnji sa Ligom za onitološku akciju Srbije 2009. pokreće prirodnjački magazin „Detlić“.
2010. se dešava strukturna reforma i organizacija menja ime u Društvo za zaštitu i proučavanje ptica Srbije – DZPPS. Promena imena se u tom trenutku doživljava kao novi zamah, pre svega u pravcu ostvarivanja budućeg partnerstva sa BirdLife International.
U okviru iste reforme na čelo organizacije dolazi novi Upravni odbor koji značajno određuje Društvo kao organizaciju civilnog društva. Organizacija ide korak dalje u profesionalizaciji i angažuje prvog zaposlenog.
2011–2020.
Partnerstvo sa EuroNatur fondacijom Društvu obezbeđuje uslove za dalji rast u pogledu ljudskih i tehničkih kapaciteta. Od jednog zaposlenog 2010. organizacija 2016. narasta na tim od 14 zaposlenih. Otvaraju se dve kancelarije. Društvo se 2014. seli iz Pokrajinskog zavoda za zaštitu Prirode u svoju kancelariju u Novom Sadu, da bi 2017. otvorilo kancelariju i u Beogradu.
Društvo prvi put 2015. učestvuje u sprovođenju projekta na zaštiti modrovrane u Karpatskom basenu koji je podržan iz Life programa Evropske unije. 2019. Društvo postaje CEPF (Critical Ecosystem Partnership Fund) implementacioni partner za Balkan i započinje dodelu sredstava drugim organizacijama i intenzivnije sprovodi aktivnosti u regionu.
Pored projekata započete su brojne programske aktivnosti u oblastima istraživanja i zaštite ptica i prirode. Društvo koordiniše Međunarodni popis ptica vodenih staništa (IWC) u Srbiji. Započeto je prikupljanje podataka za potrebe izrade prvog Atlasa ptica gnezdarica Srbije. Kada je u pitanju zaštita, Društvo 2014. osniva Tim za borbu protiv krivolova u cilju otkrivanja i sprečavanja slučajeva uništavanja ptica. Kao dobar primer aktivne zaštite ptica treba izdvojiti rad na oporavku populacije orla krstaša koji je započet 2016. i iste godine je dao rezultate kada su iz gnezda poslednjeg para, u tom trenutku, uspešno izletela dva mladunca. 2020. je proglašena nova nacionalna mreža Međunarodno značajnih područja za ptice – IBA, sačinjena od 79 područja koja pokrivaju 29,2% teritorije Republike Srbije.
Društvo je nastavilo svoju izdavačku delatnost. Neki od najznačajnijih naslova su knjige “Ptice Srbije: procena veličina populacija i trendova gnezdarica 2008-2013.” i “Ptice Srbije – kritički spisak vrsta” objavljene 2015, “Izveštaj o nezakonitom ubijanju, trovanju, hvatanju, držanju i trgovini divljim pticama u Republici Srbiji za period 2000-2017.” objavljen 2017. i kapitalno delo “Crvena knjiga faune Srbije III – Ptice”, objavljeno 2018.
Aktivnosti na neposrednom obrazovanju javnosti sprovođene su u okviru Evropskog vikenda posmatranja ptica, programa Proleće uživo i Omladinskog kluba ornitologa. Značajan napredak u radu na ovoj aktivnosti je učinjen objavljivanjem mobilne aplikacije za raspoznavanje divljih ptica „Ptice na dlanu“.
Društvo se od 2015. redovno oglašava u medijima u cilju komuniciranja sa javnošću u vezi sa aktivnostima organizacije i iznošenjem stavova o važnim pitanjima u vezi sa zaštitom ptica i prirode. Značajna postignuća u objavljivanju medijskog sadržaja su serijal “Gradske ptice” iz 2012. te dokumentarci “Ravnica bez ptica” iz 2015. i “Protivotrov” iz 2019.
Od osnivanja broj članova u Društvu je sa godinama postepeno rastao. Najvažnija promena u pogledu unapređenja komunikacije sa članstvom, njihove aktivacije i doprinosa ostvarenju ciljeva organizacije dešava se krajem 2019. kada je prvi put zaposlena osoba za sprovođenje strategije razvoja članstva. Ovaj potez je odmah dao rezultat i 2020. je završena sa 478 članova, u odnosu na 2019. kada ih je bilo 207.
Društvo do 2017. nije imalo jasna planska dokumenta već je rukovođeno strateškim odlukama Skupštine i Upravnog odbora. Te 2017. Skupština je usvojila prvi Strateški plan za razvoj organizacije.
Društvo je 2010. jasno postavilo za cilj pridruživanje partnerstvu BirdLife International. Ovaj cilj ostvaren je 2018. kada je Društvo postalo punopravan član u ovoj najvećoj globalnoj mreži organizacija za zaštitu prirode.
22. novembra 2019. svečanom akademijom u Novom Sadu obeleženo je 30 godina postojanja organizacije. Kroz tri decenije predanog rada Društvo za zaštitu i proučavanje ptica Srbije je prepoznato kao stručno udruženje bez čijeg delovanja se ne bi mogao zamisliti sistem zaštite prirode u Srbiji.
2021.– MI LETIMO DALJE!
Naša dokumenta
