Skip to main content

Sara i Novko

Pratite uživo porodicu belih roda iz sela Saranovo u opštini Rača

Kamera

Više o belim rodama:

Bela roda se gnezdi u centralnoj i južnoj Evropi, Maloj Aziji, Bliskom Istoku, delu centralne Azije i delu severne Afrike. Zimu provodi u podsaharskoj Africi i Indiji. U našim krajevima najpoznatija je ptica selica. Gnezdi se uglavnom u  ili u blizini ljudskih naselja: na zgradama, stubovima za prenos električne energije i sličnim objektima. Hranu traži uglavnom na livadama, pašnjacima, stepama, močvarama i oranicama. Ishranu čine insekti, vodozemci, gmizavci, ribe, mali sisari i ptice koje lovi na zemlji i u vodi. 

Bele rode postaju polno zrele u trećoj godini života. Uglavnom se vraćaju u ista gnezda da bi se razmnožavale, a gnezde se jednom godišnje. Ženke snesu od 3 do najviše 6 jaja. Nakon toga, naredna 34 dana na jajima leže naizlenično ženka i mužjak. Nakon odrastanja i izletanja iz gnezda, mladunci se okupljaju na livadama, blizu bara i jezera, na bogatim hranilištima.

Mladunci sredinom avgusta počinju da formiraju jata i kreću na put prema svom privremenom zimskom staništu. Njihovi roditelji, stare rode, na ovaj put kreću nešto kasnije, u prvoj polovini septembra.

Najveća populacija belih roda u Srbiji živi u srednjem Banatu, u naseljima koja se nalaze u plavnoj zoni Tise, Begeja i Tamiša. Kada krenu na seobu, one lete pokraj reka, nizvodno, dok ne stignu do Dunava, pa odatle preleću Đerdapsku klisuru i Staru planinu i stižu do doline Marice u Bugarskoj i dalje do reke Tundže čiji ih tok vodi do Bosforskog moreuza. Odatle jata roda nastavljaju svoj let u uskoj formaciji i tako preleću područje Bliskog istoka, odnosno države Siriju, Liban, Izrael i Jordan, pa dalje lete preko Sinajske pustinje i Sueckog zaliva, sve do Egipta, tačnije do doline Nila.

Na Nilu menjaju svoju formaciju, i u širokom pojasu prate dolinu reke, pa zatim nadleću teritoriju Sudana, Etiopije, Ugande, Kenije, a poslednja odredišta pre prelaska na južnu poluloptu zemljine kugle su Tanzanija, Zambija i Mozambik. Svoj put završavaju negde sredinom novembra, kada stižu na svoje krajnje odredište – u Južnu Afriku.

Ovaj put kojim rode lete do zimovališta i natrag utvrđen je zahvaljujući prstenovanju, koje je isto tako ukazalo i na činjenicu da se mlade rode ne vraćaju u svoje gnezdilište u prve dve godine, odnosno dok ne dostignu polnu zrelost. Tokom te dve godine one uglavnom lutaju po Africi.

Dužina puta koje rode pređu je oko 12.000 kilometara u jednom smeru. Dok to dugo i iscrpno putovanje traje, rode bivaju izložene raznim opasnostima, pa često i stradaju. Naročito su ugrožene mlade rode. Samo jedna od deset mladih roda uspeva da se vrati kući nakon tri godine. Zato su rode u mnogim evropskim državama danas dosta proređena vrsta, a u nekim njihovim prirodnim staništima ih, na žalost, više uopšte ni nema.

Bele rode su ugrožene usled gubitka povoljnih vlažnih i travnih staništa, krivolova (Bliski istok) i sudara i kratkih spojeva sa električnim vodovima. Evropska populacija je u blagom porastu, dok se u Srbiji gnezdi stabilna populacija od 1.200-1.400 parova. 

Rode prosečno žive 15 godina.

Sačuvati ptice i prirodu mogu pojedinci i zajednice koje ptice i prirodu razumeju, poštuju i vole. U tom cilju ideja Društva za zaštitu i proučavanje ptica Srbije je da velikom broju građana ponudi sadržaje u kojima upoznaju život ptica. Jedan od načina je da im se video prenosom dočara svakodnevnica ptica poput bele rode i to sa gnezda. Na ovaj način građani će moći da vide kako izgleda udvaranje, parenje, donošenje hrane, inkubiranje jaja i mladunaca, odrastanje mladih roda i njihovi prvi letovi. Porodicu roda ćemo pratiti sve do njihovog odletanja za daleku Afriku. 

„Moj suprug Novko i ja smo do neba zahvalni Društvu za zaštitu i proučavanje ptica Srbije na svemu što rade na zaštiti belih roda. A Vi ako želite da podržite njihov rad OVDE možete saznati kako to da učinite“.
Sara iz Saranova